جوشکاری چیست؟
جوشکاری یک شغل حرفه ای است که به مهارت های فنی مختلف و توانایی استفاده از ابزارهای جوشکاری نیاز دارد. موفقیت در جوشکاری به آشنایی با ابزارها و نحوه استفاده بهینه از آنها بستگی دارد. اگر به جوشکاری به عنوان یک شغل علاقه دارید، باید جزئیات این شغل را بدانید و با وظایف و ابزار جوشکاری آشنا شوید. در این مقاله به تعریف شغل جوشکاری و وظایف جوشکارها می پردازیم و ۱۲ ابزار مهمی که جوشکاران در کار خود استفاده می کنند معرفی می کنیم.
جوشکاری یک شغل و حرفه است است که مواد را از طریق استفاده از حرارت زیاد و ذوب کردن به هم جوش می زند. جوشکاری عمدتاً برای اتصال فلزات استفاده می شود اما برای پلاستیک و چوب نیز قابل استفاده است. فرآیند جوشکاری را برای ساخت مواد و سازه ها به کار می برند، اما در عین حال جوشکاری می تواند عیوب یا آسیب های موجود در محصولات و سازه ها را نیز ترمیم کند. جوشکاری یک فرآیند مهم در بسیاری از صنایع به شمار می رود، اما کارفرمای اصلی جوشکارها بخش تولید است.
جوشکاری به چهار روش وجود دارد:
جوشکاری قوس فلزی با گاز (GMAW): به عنوان جوشکاری با گاز بی اثر فلز یا جوش میگ (MIG) شناخته می شود، GMAW شامل یک تورچ جوشکاری است که از یک گاز محافظ در اطراف الکترود قوس الکتریکی استفاده می کند، که این گاز گرمای شدیدی تولید می کند که مواد قابل ذوب را به نقطه ذوب خود می رساند.
جوشکاری قوس تنگستن گاز (GTAW): به عنوان جوشکاری با گاز بی اثر تنگستن یا جوش تیگ (TIG) شناخته می شود، GTAW شامل یک الکترود تنگستن برای ایجاد یک حوضچه جوش مذاب است.
جوشکاری قوس فلزی محافظ (SMAW): این نوع جوشکاری به عنوان جوشکاری چوبی شناخته می شود، SMAW از یک الکترود محافظت شده به نام چوب استفاده می کند و جریانی ایجاد می کند که می تواند فلز را نرم کرده و شکل دهد.(Shielded Metal Arc Welding)
جوشکاری قوسی با هسته شار (FCAW): در این نوع جوشکاری از یک الکترود، لوله توخالی پر شده با شار، استفاده می شود. جوشکاری در نوع هسته شار اغلب سریعتر است، اگرچه ممکن است حجم بیشتری از دود تولید کند. (Flux Cored Arc Welding)
کارهایی که هر جوشکار انجام می دهد:
می خواهید بدانید که جوشکاران اصلی ترین کارهایی که انجام می دهند کدامند؟ با ما در صنایع جوش و برش علیپور همراه باشید تا بامسئولیت اصلی یک جوشکار آشنا شوید. باید ذکر کنیم که ممکن است بسته به صنعت یا کارفرمای جوشکار، این وظایف کمابیش متفاوت باشد:
بررسی و مطالعه نقشه های فنی مانند بلوپرینت ها
بررسی متریال مبنای جوش، و تعیین ابعاد قطعه یا تشخیص عیوب
راه اندازی دستگاه جوشکاری و تورچ جوشکاری
کنترل موارد ایمنی دستگاه جوش و تورچ جوشکاری
نظارت برای جلوگیری از داغ شدن بیش از حد مواد یا ابزار جوشکاری
نگهداری لوازم جوشکاری، دستگاه و تجهیزات جوشکاری
در ادامه ی این مقاله ۱۹ ابزاری را که هر جوشکار به عنوان لوازم جوشکاری، به همراه دارد خواهید شناخت:
۱) دستگاه جوشکاری
مهمترین و اساسی ترین ابزار جوشکار، دستگاه جوش است، دستگاه جوش وسیله الکتریکی است که جوشکاران از آن برای ذوب مواد استفاده می کنند. دستگاههای جوش نیرو و قطعاتی را برای تولید گرما مواد را ذوب میکنند، فراهم میکنند. انواع مختلفی از دستگاه های جوش وجود دارد که در منوی دستگاه های جوشکاری سایت صنایع جوش و برش علیپور می بینید.
بدیهی است که هر دستگاهی برای استفاده برای هر نوع مواد، مناسب نیست. دستگاه جوش میگ MIG سرعت جوشکاری بالا و سهولت استفاده را برای مواد ضخیم و نازک به ارمغان می آورند، دستگاه جوش آرگون TIG برای مواد نازک و فلزات غیرآهنی دقت بیشتری را از خود نشان میدهند و دستگاه جوش زیر پودری برای فلزات ضخیم چه در فضای داخلی و چه در فضای باز بسیار خوب عمل می کنند.
۲) گاز محافظ و سیلندر
گازهای محافظ وظیفه حفاظت از حوضچه ی جوش از ورود گازهای جوی مانند اکسیژن و بخار آب را بر عهده دارند که می تواند فرآیند جوشکاری را با مشکل مواجه کنند یا کیفیت جوش را کاهش دهند. گازهای محافظ ترکیبی از گازهای دیگر از جمله هلیوم، دی اکسید کربن، آرگون، هیدروژن و نیتروژن هستند. لازم است مخلوط گاز در بالن گاز تخصصی ذخیره شود که در حین جوشکاری از نشتی جلوگیری کرده و با دقت به سمت حوضچه جوش هدایت شوند. سیلندر گاز جوشکاری ممکن است در اندازه های مختلف باشند و معمولاً بارها امکان پر کردن مجدد را دارند.
۳) الکترودهای مصرفی
تمام جوشکاری های قوس الکتریکی از الکترودها استفاده میکنند. الکترودها سیمهایی هستند که قوس الکتریکی تولید میکنند و گرمای لازم را برای ذوب مواد در یک حوض جوش ایجاد میکنند. الکترودها می توانند مصرفی یا غیر مصرفی باشند. تفاوت الکترود مصرفی و الکترود غیر مصرفی این است که الکترودهای مصرفی با فلزات ذوب می شوند و به بخشی جدایی ناپذیر از پیوند جوش تبدیل می شوند. چنین الکترودهایی که برای انواع خاصی از جوشکاری ضروری هستند، در اندازه ها و جنس مختلف هستند. الکترودهای غیر مصرفی نیز به سر تورچ پیچ می شوند تا گاز را به سمت حوضچه شلیک کنند.
۴) کلاه ایمنی جوشکاری
برای تمام جوشکاران، استفاده از کلاه ایمنی جوشکاری ضروری است. وظیفه اصلی کلاه ایمنی محافظت از صورت جوشکار در برابر آتش و جرقه است، علاوه بر آن، کلاه ایمنی جوشکاری از پوست و چشم جوشکار در برابر گرمای ساطع شده در حین جوشکاری محافظت می کنند. برخی از کلاهها دارای ویژگی تیرهکنندگی هستند که بهطور خودکار روی شیشه ماسک جوشکاری سایه میاندازد و محافظت بیشتری در برابر اشعه ماوراء بنفش و نور مادون قرمز ایجاد میکند.
۵) عینک ایمنی جوشکاری
برخی از انواع جوشکاری جرقه کمتری تولید میکنند. بنابراین استفاده از عینک ایمنی به جای کلاه ایمنی آسان تر و معقول تر است. بسته به ساختار و طراحی کلاه جوشکاری، شاید پوشیدن عینک محافظ اضافی در زیر کلاه جوشکاری ضروری باشد. عینک های ایمنی برای جوشکارها محافظت قابل توجهی در برابر اشعه ماوراء بنفش دارند و به جلوگیری از سوختن قرنیه چشم جوشکار کمک می کنند. به همین خاطر استفاده کردن از تجهیزات ایمنی در جوشکاری به شدت توصیه شده است.
۶) دستکش جوشکاری
دستکش جوشکاری یکی دیگر از لوازم ایمنی و حفاظتی است که پوشیدن آن برای جوشکاران ضرورت دارد. این دستکش ها از چندین لایه پارچه قوی و مواد عایق تشکیل شده و از دست جوشکار در برابر جرقه، شعله و گرما محافظت می کنند. هنگام خرید دستکش های جوشکاری، از انواع مختلفی که در دسترس شماست مطلع باشید. دو نوع اصلی دستکش MIG و دستکش TIG هستند. اولی معمولاً ضخیمتر است و در صورت گرم شدن بیش از حد، راحتتر از بین میرود، در حالی که دومی نازکتر است و امکان حرکت دقیقتر را فراهم میکند.
۷) چکمه های جوشکاری
چکمه های جوشکاری از پاها در برابر خطرات خاص جوش مانند پاشش فلز، فلز مذاب و تراشه های فلزی محافظت می کنند، علاوه بر این نگرانی های رایج در خصوص افتادن اجسام سنگین را کمتر می کنند. چکمههای جوشکاری خوب، معمولاً از مواد محکمی مانند چرم ساخته میشوند و دارای محافظ فولادی در نوک پا هستند. برخی نیز ایمنی الکتریکی و مقاومت در برابر لغزش را دارند. با توجه به اینکه جوشکاری با جریان الکتریکی و ولتاژ بالا انجام میگیرد، محافظت از پا به عنوان نقطه اتصال بدن به زمین بسیار مهم و حیاتی است.
۸) لباس جوشکاری
لباس جوشکاری عملکردی مشابه دستکش های جوشکاری دارد. با این تفاوت که از بدن جوشکار مخصوصاً نیم تنه بالا محافظت می کند. این کاور بادوام اغلب از پنبه، چرم، نایلون مقاوم در برابر آتش، ترکیبی از نایلون یا مواد تخصصی ساخته می شوند. صرف نظر از ترکیب آن، لباس جوشکاری، باعث محافظت در برابر خطرات رایج جوشکاری مانند جرقه، شعله، حرارت و پاشش فلز خواهد شد.
۹) انبر جوش
انبر جوشکاری کاربردهای مختلفی دارد. جوشکارها می توانند از آنها برای جدا کردن نازل داغ از تورچ جوشکاری استفاده کنند یا اینکه به عنوان انبر اتصال برای وصل کردن کابل جوشکاری به بنده رسانای فلزات استفاده شوند. انبرهای جوشکاری برای نگهداشتن الکترود مصرفی در جوشکاری الکترودی به کار می روند. انبر اتصال از بدنه عایق و سیم مسی مرغوب برای انتقال جریان استفاده می کند. می توانید انواع مختلف انبر جوشکاری را با توان آمپر مورد نیاز خود، از منوی لوازم جوشکاری خریداری نمایید. دقت نمایید که انبر اتصال جوشکاری ممکن است دندانه شل کند و در صورت عدم اتصال محکم باعث داغی آن شود و لزوماً همیشه شدت جریان دلیل داغ شدن انبر نیست. در حالت کلی ضروری است انبر جوش به جریان مثبت و انبر اتصال به جریان منفی متصل گردد.
۱۰) آهنربای جوشکاری
آهنربای جوشکاری بسیار قوی هستند و برای نگه داشتن قطعات در محل در حین جوشکاری استفاده می شوند. این آهنرباها دارای قدرت های متفاوتی هستند. متداول ترین آهنربای جوشکاری قادر است وزن بین ۲۰ تا ۵۰ کیلوگرم را تحمل کند. قوی ترین آهنرباهای جوشکاری می توانند تا حدود ۴۵۰ کیلوگرم را بکشند. با چنین قدرت نگهداری، آهنربای جوشکاری می تواند مواد را در زوایای ۴۵، ۹۰ و ۱۳۵ درجه ثابت نگه دارد.
۱۱) گیره سی کلمپ
گیره های C که به نام گیره های G نیز شناخته می شوند، ابزارهایی به شکل حرف C یا G هستند. جوشکاران می توانند از این گیره ها برای محکم کردن کار خود روی سطوحی مانند میز استفاده کنند. بستن مواد به این روش می تواند به جلوگیری از تاب برداشتن مواد در هنگام گرم شدن در حین جوشکاری کمک کند.
۱۲) گچ صنعتی
از گچ جوشکاری برای علامت گذاری در جوشکاری استفاده می کنند. استفاده از گچ صنعتی، موجب کاهش گازهای مصرفی و صرفه جویی در زمان خواهد شد. جوشکار ماهر از گچ صنعتی برای افزایش دقت در کار استفاده می کند. استفاده از گچ خط کشی در موارد خاصی کار جوشکار را سریعتر و دقیق تر خواهد کرد.
علاوه بر لوازم جوشکاری که در این مقاله به مهمترین آنها اشاره شد، لوازم جوشکاری بسیار متنوع دیگر وجود دارند که در صورت علاقه مندی می توانید به منوی سایر لوازم و تجهیزات جوشکاری در سایت صنایع جوش و برش علیپور مراجعه و با اطلاعات دقیق و تخصصی هر یک از لوازم جوش آشنا شوید.